Wpływ działań i inicjatyw kulturalnych na integrację migrantów i migrantek był tematem przewodnim trzeciej edycji konferencji poświęconej polityce migracyjnej, która odbyła się 6 grudnia 2024 roku w Centrum św. Jana w Gdańsku. Wydarzenie „Więcej kultury. Międzynarodowa integracja poprzez kulturę”, zorganizowane przez Województwo Pomorskie we współpracy z Nadbałtyckim Centrum Kultury w Gdańsku zgromadziło ekspertów, przedstawicieli instytucji publicznych, NGO oraz osoby z doświadczeniem migranckim. Centrum Zrównoważonego Rozwoju UG było partnerem merytorycznym wydarzenia.
Konferencja rozpoczęła się widowiskowym pokazem masek ludowych autorstwa Marty Zwarycz z Fundacji BoFolk, który miał na celu podkreślenie różnorodności tradycji i jej uniwersalne znaczenie w procesie integracji. Następnie słowo wstępu wygłosili Mieczysław Struk, Marszałek Województwa Pomorskiego, Marta Szadowiak, Dyrektorka Nadbałtyckiego Centrum Kultury w Gdańsku oraz Agnieszka Zabłocka, Dyrektorka Departamentu w Kancelarii Marszałka Województwa Pomorskiego
Fot. Karol Stańczak
– Na Pomorzu nie czekaliśmy i nie czekamy na rozwiązania na poziomie krajowym. Sami aktywnie działamy na rzecz migrantów, których w regionie mamy kilkadziesiąt tysięcy – zwrócił uwagę Mieczysław Struk, Marszałek Województwa Pomorskiego. – Kultura, jako uniwersalny język, stanowi platformę budowania relacji, wzajemnego szacunku i integracji. Dzięki współpracy z osobami reprezentującymi środowisko kultury stworzyliśmy strategię międzykulturowej integracji migrantów, która pozwala nam skutecznie odpowiadać na wyzwania związane z migracją – podkreślił.
– Bardzo się cieszę, że konferencja, podczas której spotykają się osoby zajmujące się tematyką migracji i uchodźców, odbywa się właśnie w Centrum Świętego Jana – mówiła Marta Szadowiak, dyrektorka Nadbałtyckiego Centrum Kultury w Gdańsku. – Jako Nadbałtyckie Centrum Kultury realizujemy politykę włączającą poprzez działania kulturalne, takie jak wystawy, koncerty, debaty czy spotkania autorskie, we współpracy z partnerami na co dzień zajmującymi się migracją.
Pierwszy panel merytoryczny dotyczył założeń do Strategii Migracyjnej Polski. Alicja Kępka z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji zaprezentowała krajowe wytyczne, z kolei Agnieszka Zabłocka omówiła regionalny wymiar polityki migracyjnej w województwie pomorskim.
W panelu „Integracja poprzez kulturę: Perspektywa migrantów i migrantek” swoje doświadczenia i refleksje przedstawili Dasha Balabai, Aura Marina Leguizmón, Eugen Baryshnikau oraz Marta Zwarycz. Ich wystąpienia unaoczniły wyzwania, ale i możliwości, jakie kultura oferuje w procesie integracji.
Fot. Karol Stańczak
Druga część konferencji rozpoczęła się wystąpieniem przedstawicielek inicjatywy „Reagujemy – Otwarta Sieć Ludzi Kultury”. Anna Galas-Kosił, Olga Gulińska oraz Katarzyna Brodowska przedstawiły wyzwania i dobre praktyki w pracy międzykulturowej, uwzględniając aspekty edukacyjne, animacyjne i badawcze.
Następnie odbyła się sesja dobrych praktyk, w której przedstawiciele świata nauki, instytucji i organizacji pozarządowych: Magdalena Adamowska z Fundacji ArtFormacja22, Piotr Martin reprezentujący Stowarzyszenie Arbuz oraz Tomasz Lipski z Nadbałtyckiego Centrum Kultury przedstawili przykłady projektów integracyjnych. Dr Kamila Kowalska z Obserwatorium Migracji CZRUG opowiedziała o swoim projekcie dotyczącym identyfikacji dobrych praktyk z zakresu wielokulturowości, mobilności i inkluzji społecznej w muzeach migracji w Unii Europejskiej.
– Muzea migracji i instytucje kultury odgrywają istotną rolę jako platformy debaty, umożliwiając dialog na temat wartości, pluralizmu myśli i różnorodnych perspektyw. Tworzą przestrzeń do rozmów i wymiany doświadczeń, która pozwala na przełamywanie barier i budowanie wzajemnego szacunku. Kluczowe jest także włączenie w narrację migracyjną zarówno pierwszego, jak i kolejnych pokoleń migrantów oraz społeczności lokalnych, co czyni proces integracji bardziej naturalnym i inkluzywnym – podkreśliła Kamila Kowalska.
Merytoryczną część wydarzenia zwieńczyła debata „Rola i znaczenie kultury w procesie integracji migrantów” moderowana przez dr. Rafała Raczyńskiego, koordynatora Obserwatorium Migracji Centrum Zrównoważonego Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego. Podczas debaty poruszono kwestie związane z integracją migrantów w kontekście działań kulturalnych. Goście zaproszeni do dyskusji zwrócili uwagę na wyzwania związane z tworzeniem ofert kulturalnych razem z migrantami, a nie tylko dla migrantów. Podkreślili wagę angażowania ich w proces twórczy i decyzyjny.
Fot. Łukasz Tokarczyk
Przykłady z Niemiec i Danii, gdzie przestrzenie wystawiennicze oddawane są w ręce społeczności migranckich, stanowią inspirację do tworzenia podobnych inicjatyw w Polsce. Zwrócono także uwagę na bariery administracyjne i biurokratyczne, które utrudniają zaangażowanie migrantów w projekty kulturalne, takie jak skomplikowane procedury czy wymogi formalne. Rozmówcy wskazali na potrzebę elastyczności w instytucjach kultury, otwartość na szybkie dostosowywanie procedur oraz konieczność traktowania integracji jako procesu, a nie chwilowej mody.
Na zakończenie konferencji odbył się wyjątkowy koncert w wykonaniu artystów: Viktorii Koshuby, Krystyny Gedzik, Adama Golickiego oraz Piotra Szajrycha. Muzyczne widowisko stanowiło symboliczne podkreślenie siły kultury w łączeniu ludzi.
Województwo Pomorskie od 2022 roku organizuje konferencje poświęcone polityce migracyjnej, podkreślając wagę kultury i sztuki w integracji. Tegoroczna edycja była inspirującym miejscem wymiany doświadczeń i pomysłów, dowodząc, że kultura jest kluczowym narzędziem budowania mostów międzykulturowych.
Więcej informacji na temat przebiegu konferencji, linki do prezentacji oraz pełną galerię zdjęć można znaleźć tutaj:
WIĘCEJ KULTURY! Relacja z konferencji, zdjęcia, materiały. – Migracje
Foto: Łukasz Tokarczyk/KMW UMWP i Karol Stańczak
