Szanowny Panie Profesorze Uniwersytet Gdański realizuje projekty SEA-EU i reSEArch-EU. Jako koordynatora projektu reSEArch-EU chciałabym zapytać Pana o główne cele projektu reSEArch-EU oraz o powiązania pomiędzy tymi dwoma projektami?
Project reSEArch-EU – wsparcie badań i innowacji Uniwersytetów Europejskich, realizowany w ramach programu Horyzont 2020, to jeden z kluczowych elementów budowania Uniwersytetu Europejskiego SEA-EU. Idea konkursu wspierającego te działania została zainicjowana przez Komisję Europejską w 2020 r. jako dodatkowa ścieżka finansowania pierwszych powołanych sojuszy uniwersyteckich w ramach programu Erasmus+. Przypomnijmy, że Uniwersytet Gdański był w gronie pierwszych laureatów nowego programu Unii Europejskiej, którego celem jest większa integracja i współpraca uczelni w Europie po to, by osiągać większą masę krytyczną badań i innowacji, wzmacniać ich społeczny wpływ, budować wspólne programy kształcenia, zwiększać mobilność oraz skuteczniej konkurować z silnymi uczelniami z Ameryki Północnej, Wielkiej Brytanii, Azji i Oceanii.
Zdając sobie sprawę ze skali współczesnych wyzwań, podjęto decyzję o konieczności wzmocnienia sojuszy dodatkowymi środkami. Była to odpowiedź także na apel uczelni, które sygnalizowały konieczność dalszego wsparcia powstających Uniwersytetów Europejskich. Celowo nazywam je sojuszami, a nie konsorcjami, po to, by odróżnić je od typowych konsorcjów projektowych. Nam chodzi o coś więcej – o prawdziwą naukową i edukacyjną wspólnotę, czyli wspólny uniwersytet. I stąd bierze się właśnie skala wyzwań i potrzeba ich finansowania. Wystarczy tylko wymienić zadania związane z zieloną lub cyfrową transformacją uczelni, z odpowiedzią na zmiany klimatyczne, na dynamiczny rozwój nowych technologii, w tym sztucznej inteligencji, a co się z tym wiąże, konieczność kształtowania nowych umiejętności i kompetencji, budowania nowych agend badawczych, które odpowiedzą na wyzwania współczesnego świata, czy założenia Europejskiego Zielonego Ładu. Dla naszego sojuszu flagowym wyzwaniem jest chociażby zaangażowanie się w misję europejską „zdrowe oceany, morza, wody przybrzeżne i śródlądowe”. Ale nie tylko, bo każda z nich jest istotna także dla naszej uczelni, jak chociażby inteligentne miasta, czy badania nad nowotworami. To wszystko wymaga w ramach sojuszy skoordynowanej współpracy, wspólnych wizji i strategii, by móc zintegrować potencjał uczelni SEA-EU i wykorzystać efekt synergii i skali działań dla dobra społeczeństwa.
W jaki sposób projekt reSEArch-EU wpisuje się w trzecią misję uniwersytetu mającą na celu m.in. wzmocnienie współpracy Uniwersytetu Gdańskiego z otoczeniem społeczno-gospodarczym?
W ramach reSEArch-EU dążymy do transformacji naszych uczelni, by były bardziej odporne na współczesne kryzysy i wyzwania oraz stały się inicjatorem zmian, prawdziwą kotwicą innowacyjności w naszych regionach. Pracujemy między innymi nad tym, żeby te założenia zrealizować i żeby znalazły one swoje odzwierciedlenie na poziomie wszystkich składowych misji uczelni: kształcenia, badań i innowacji oraz relacji z otoczeniem społeczno-gospodarczym. Co warte podkreślenia, niemal wszystkie działania nastawione są na wymianę doświadczeń, dzielenie się wiedzą, a także infrastrukturą, poszukiwanie nowych możliwości współpracy, nowych nisz badawczych i wspólnych specjalizacji, wzmacnianie kapitału ludzkiego i społecznego, rozwijanie innowacji oraz jeszcze większą otwartość na otoczenie, czyli budowanie nauki otwartej (ang. Open Science). Skupiamy się na wypracowaniu długofalowej wizji, nie na działaniach ad hoc, szukając komplementarności i możliwości realizacji nowych i przełomowych badań oraz innowacji.
Projekt obejmuje szereg działań zgrupowanych w odpowiednie pakiety pracy. Nie sposób wymienić wszystkich zadań, ale pozwolę sobie zwrócić uwagę na kilka z nich, które w moim odczuciu wnoszą dodatkową wartość do naszej Uczelni. W reSEArch-EU powstał tzw. Antifragility Think Tank. Jest to gremium ekspertów, które będzie pracowało nad katalogiem przyszłych wyzwań, w szczególności tych związanych z zieloną i cyfrową transformacją. Chcemy zbudować różne scenariusze przyszłości dla naszego sojuszu, między innymi po to, by lepiej odpowiedzieć na kolejne kryzysy, takie jak obecna pandemia, które niestety z pewnością nastąpią. Nasza uczelnia jest m.in. odpowiedzialna za zbudowanie SEA-INNOVATE HUB oraz Spin-Off Competence Lab. Dążymy do większej integracji potencjału przedsiębiorczego uczelni, wzmacniania kultury innowacji i budowania nowych partnerstw biznesowych. W przyszłości chcemy współpracować z firmami z Chorwacji, Hiszpanii, Malty, Francji, Niemiec, wykorzystując właśnie potencjał i kontakty naszych partnerów z SEA-EU. Co jest mi szczególnie bliskie, zamierzamy stworzyć tzw. Morski Science Shop.
Czym jest Morski Science Shop?
To jednostka, która będzie łączyć mieszkańców, organizacje pozarządowe z naszego regionu z badaczami, doktorantami, studentami w celu wspólnego rozwiązywania konkretnych problemów. Istotą tego projektu jest włączanie obywateli w proces naukowy na każdym jego etapie oraz przełamanie tradycyjnego pojmowania relacji uczelnia-otoczenie. W tym przypadku proces przepływu wiedzy, doświadczeń i kompetencji jest obustronny i ma równorzędne znaczenie. Chcemy zatem stworzyć dodatkową platformę łączącą obywateli z nauką. Będziemy także wzmacniać politykę otwartej i dostępnej nauki. W tym obszarze toczyć się będzie wiele działań, na przykład powołani zostaną Ambasadorowie Otwartej Nauki, którzy będą promować tę ideę. I wreszcie, zostanie stworzony plan badawczy dla SEA-EU, powiązany ściśle z najważniejszymi współczesnymi wyzwaniami społecznymi. Odbędzie się także wiele towarzyszących różnym działaniom warsztatów, wspierających kadrę naukową uczelni. Wszystkie zadania wpisują się w Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ i politykę Europejskiego Zielonego Ładu.
Jakie najważniejsze korzyści możemy uzyskać z realizacji tego typu projektów?
Chciałbym, aby świadomość tej wielkiej szansy, jaką jest dla nas sojusz SEA-EU rosła na naszej Uczelni, zarówno wśród kadry naukowej, doktorantów, studentów, lecz także kadry administracyjnej, dla której to także ogromne wyzwanie i szansa na zbieranie nowych doświadczeń i poznanie najlepszych praktyk. Zespół rektorski dąży do tego, by nasza wspólnota akademicka rozwijała się w oparciu o te wspólne europejskie cele i by stawała się jeszcze lepsza. To szansa na rozwój i promowanie Uniwersytetu Gdańskiego nie tylko w Europie, lecz także globalnie. Dlatego poza tymi projektami wdrażamy nowoczesną wizję Uczelni. Powołanie Centrum Zrównoważonego Rozwoju jest istotnym elementem tworzenia nowoczesnej i odpowiedzialnej społecznie uczelni.