Susza, wysokie temperatury, niskie poziomy wód w rzekach czy pożary lasów. Zmiana klimatu jest widoczna gołym okiem. Przeobrażenia systemu klimatycznego muszą iść w parze ze zmianami systemowymi. Działania w tej kwestii podejmują zarówno jednostki sektora publicznego, samorządy, firmy, organizacje pozarządowe jak i uczelnie.

Zmiana klimatu to wyzwanie tak bardzo uniwersalne, że wymusza współpracę niemalże wszystkich podmiotów. Na przykład, projektowanie terenów miejskich wymaga edukacji ekologicznej i klimatycznej oraz umiejętności skoordynowania działań różnych instytucji, firm i organizacji. W odpowiedzi między innymi na takie wyzwania powstały Studia Podyplomowe Uczelni Fahrenheita Mitygacja i adaptacja do zmiany klimatu, które są wspólną inicjatywą Uczelni Fahrenheita, czyli Uniwersytetu Gdańskiego, Politechniki Gdańskiej, oraz Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego:

– Uczelnie Fahrenheita wyraźnie widzą wyzwania, z którymi musi mierzyć się nasz region. Odpowiedzialnie podchodzimy do kwestii związanych ze zmianą klimatu. Stale rozwijamy i umacniamy naszą współpracę, czego efektem jest między innymi wspólne przygotowanie studiów podyplomowych Mitygacja i adaptacja do zmiany klimatu – mówi prof. dr hab. Adriana Zaleska-Medyńska, Dyrektor Związku Uczelni w Gdańsku im. Daniela Fahrenheita, Uniwersytet Gdański.

Studia Podyplomowe Mitygacja i adaptacja do zmiany klimatu trwają dwa semestry. Program studiów podyplomowych obejmuje 196 godzin zajęć w bezpośrednim kontakcie. To świetna okazja dla kadry pracującej w biznesie oraz administracji publicznej i samorządowej na zwiększenie swoich kompetencji w zakresie działań podejmowanych w związku ze zmianą klimatu.

Odpowiedź na potrzeby lokalne i regionalne

Jednym z kluczowych elementów studiów jest budowanie partnerstw lokalnych i regionalnych oraz sieciowanie jednostek naukowych, samorządu, biznesu oraz NGO. SP Mitygacja i adaptacja do zmiany klimatu umożliwiają nabycie kompetencji, które otwierają drogę do współpracy przy poszukiwaniu praktycznych rozwiązań wykorzystywanych przy realizacji Europejskiego Zielonego Ładu.

Pomysł na Studia Podyplomowe nie wziął się z próżni – był odpowiedzią na potrzeby lokalne i regionalne wyrażane podczas wielu konferencji, seminariów a także w listach intencyjnych  organizacji biznesowych. Jak podkreśla przedsiębiorca Wojciech Falkowski, prezes firmy Ecol-Unicon Sp. z o.o., siłą kierunku jest przede wszystkim jego kompleksowość:

– Mamy możliwość połączenia wiedzy humanistycznej, technologiczno-inżynierskiej  z wiedzą medyczną. Bardzo się cieszę, że udało się wykorzystać doświadczenia największych trójmiejskich uczelni w celu przygotowania  ekologicznego kształcenia pracowników w tak ważnym dla naszego regionu obszarze.. Wyposażeni w wiedzę na temat mitygacji i adaptacji będą mogli skutecznie wdrażać ją w swojej pracy tak w  przedsiębiorstwach, jak i urzędach. Fakt, że potrafimy połączyć różne dyscypliny i zrobić studia interdyscyplinarne ma kluczowe znaczenie dla pracowników, którzy stale chcą się rozwijać w swoich dziedzinach – zauważa Wojciech Falkowski.

Połączenie różnych dyscyplin nie byłoby możliwe, gdyby nie wspomniana współpraca trzech Uczelni. Program studiów składa się z sześciu modułów. Każdy z nich jest koordynowany przez jedną z trzech uczelni: Uniwersytet Gdański, Politechnikę Gdańską lub Gdański Uniwersytet Medyczny. Dzięki temu słuchacze uzyskają gwarancję, że nad warstwą merytoryczną interdyscyplinarnych studiów czuwają specjaliści.

Interdyscyplinarne studia podyplomowe

Dr inż. Rafał Ossowski, Profesor Politechniki Gdańskiej jest koordynatorem studiów podyplomowych z ramienia PG. Jak mówi, Moduł 3 Inżynieria dla klimatu stanowi wprowadzenie między innymi do sposobów wdrażania Europejskiego Zielonego Ładu na poziomie lokalnym:

– Moduł pokazuje przykłady wprowadzania gospodarki o obiegu zamkniętym, zrównoważonej produkcji przemysłowej, tworzenie zamkniętych pętli procesów technologicznych. Stanowi też wprowadzenie do nowoczesnych strategii i technologii energetycznych, zarządzania energią oraz tworzenia lokalnych, rozproszonych systemów energetycznych. Omawiane są też zagadnienia związane z zarządzaniem wodą na terenie gmin/miast/przedsiębiorstw i zabezpieczaniem przed zjawiskami będącymi skutkiem zmian klimatu (susze, powodzie). Ważnym elementem kursu są aspekty urbanistyczne: zrównoważony rozwój miast z perspektywy społecznej, gospodarczej i środowiskowej, zasady tworzenia odpornych miast (Resilient Cities), wdrażanie skutecznych i wydajnych inicjatyw dotyczących adaptacji i łagodzenia zmian klimatu, błękitno-zielona infrastruktura w miastach, a także nowoczesny niskoemisyjny transport – mówi dr inż. Rafał Ossowski, Prof. PG.

Według prof. dr hab. n. chem. Lidii Wolskiej z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, która jest koordynatorką studiów z ramienia GUMed, niezwykle ważne jest rozumienie kategorii takich jak zdrowie, dobrostan i jakość życia oraz znajomość prawnych gwarancji bezpieczeństwa zdrowotnego:

– Człowiek, stanowiąc element środowiska, podlega wpływom czynników środowiskowych takich jak czynniki fizyczne (np. hałas, pył), chemiczne (np. związki odorowe, czy antybiotyki), biologiczne (np. bakterie, grzyby, wirusy), ale także psychologiczne czy powiązane z żywnością. Ekstremalne zjawiska środowiskowe, w tym pogodowe (wichury, ulewy, grad, upały itd.), wynikające ze zmian klimatu, gwałtownie zmieniają środowisko naruszając stan homeostazy w organizmie człowieka. Konsekwencją są problemy zdrowotne. W ramach studiów słuchacze nabędą umiejętności analizy i prognozowania problemów zdrowotnych pojawiających się we współczesnych społeczeństwach a będących efektem zmiany klimatu. Kompetencje te są coraz częściej poszukiwane na rynku pracy – podkreśla prof. Lidia Wolska.

Na interdyscyplinarność programu uwagę zwraca Kierownik Studiów Podyplomowych dr Mirosława Malinowska:

– Razem można wypracować lepsze efekty niż w pojedynkę. Każda z uczelni ma swoją specyfikę, zajmuje się innymi dziedzinami i dyscyplinami naukowymi, dysponuje odrębnymi obiektami badań i metodologią. Adaptacja do zmiany klimatu wymaga różnorakich rozwiązań, które można wypracować tylko w sposób interdyscyplinarny, przy współudziale ekspertów różnych dziedzin. Nie zapominajmy także o specjalistach zewnętrznych, którzy będą uczyć naszych słuchaczy. Ich wiedza jest nie do przecenienia – zaznacza dr Mirosława Malinowska.

Pomysł na studia podyplomowe zrodził się w wyniku dyskusji członków Rad Uczelni z różnych regionów Polski. Inicjatywę podjęli także Rektorzy PG, UG oraz GUMed. Centrum Zrównoważonego Rozwoju UG na bazie wcześniej pozyskanych własnych doświadczeń, zderzania pomysłów, idei oraz kontaktów z otoczeniem regionalnym, podjęło się organizacji studiów. Decyzja ta została bardzo dobrze odebrana przez przedstawicieli regionalnego otoczenia społeczno-gospodarczego:

– CZR UG otrzymał wiele listów, popierających ideę powołania takich studiów od organizacji pozarządowych i biznesowych, które upatrują w realizacji studiów szansę na zdobycie przez pracowników interdyscyplinarnej wiedzy, umożliwiającej podejmowanie racjonalnych decyzji w obliczu wyzwań, jakie stawia w naszym regionie zmiana klimatu. W taki sam sposób z udziału w studiach skorzystają przedstawiciele administracji rządowej i samorządowej, małych i średnich przedsiębiorstw oraz organizacji pozarządowych – wylicza dr Mirosława Malinowska.

Studia będą administrowane przez Centrum Zrównoważonego Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego:

– W Centrum prowadzimy program Edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju, w ramach którego inicjujemy, przygotowujemy i realizujemy studia podyplomowe i inne formy kształcenia. Tematyka studiów doskonale wpisuje się w misję naszej jednostki – mówi dr hab. Sylwia Mrozowska, prof. UG, Dyrektor CZR UG.

Rekrutacja na studia potrwa do 21 września 2022 r. Rejestracji można dokonać pod tym linkiem. Dla kandydatów przygotowano 40 miejsc.

Więcej informacji o Studiach Podyplomowych Uczelni Fahrenheita Mitygacja i adaptacja do zmiany klimatu można przeczytać tutaj.

Autor głównej fotografii: Błażej Zabłotny