6 listopada 2025 r. w Muzeum Sztuki Współczesnej w Skopje (Macedonia Północna) odbył się uroczysty wernisaż wystawy „The Earth is Thinking All Along…”, w której mieliśmy okazję zaprezentować instalację wideo „Swamp-scapes of Care” duetu Katarzyny Pastuszak i Nat Chylińskiej w dialogu z ramą konceptualną „Words cannot capture the swamp. How to re-sense swamp life?” Ireny Chawrilskiej, koordynatorki programu More-than-Human Studies Lab Centrum Zrównoważonego Rozwoju UG.
W ramach wystawy, której kuratorem jest Rick Dolphijn, siedmioro filozofów z różnych zakątków świata dialoguje z siedmioma artystami, których łączy podobna wrażliwość i sposób myślenia o planecie. Punktem wyjścia są tu: ziemia, słowa, obrazy, dźwięki, zapachy, ruch, dzięki którym powstaje przestrzeń spotkania.
Twórcom wystawy zależało na stworzeniu przestrzeni, w której filozofowie, artyści, goście, kuratorzy, a także świat więcej-niż-ludzki mogą wchodzić ze sobą w relacje. Począwszy od ziemi rozrzuconej na podłodze, jej zapachu i doświadczenia pod stopami, przez wsłuchiwanie się w dźwięki planety za pośrednictwem instalacji dźwiękowych, duchowości szamańskiej z Mandżurii i Mongolii, po taktylne i akustyczne doświadczenie Thymus Vulgaris, odbiorcy rzucone zostaje wyzwania refleksji nad kondycją planety i tego, w jakich sieciach współzależności nieustannie trwamy.
– Instalacja wideo autorstwa Katarzyny Pastuszak i Nat Chylińskiej eksploruje wzajemne oddziaływanie bagiennego dźwięku i obrazu oraz powiązania między ludźmi a istotami innymi niż ludzie – mówi dr Irena Chawrilska. – Mokradła symbolizują tu upływ czasu i cykliczność życia: procesy celularne zachodzące na bagnach. Dekomponowanie, rozkład, kompostowanie materii uosabiają nadzieję na nowy wzrost. Artystka śpiewa: „W ciele są pływy”, nawiązując do twórczości Virginii Woolf i Astridy Neimanis. Koncepcja pływów zachęca nas do postrzegania naszej tożsamości jako dynamicznej i nieustannie ewoluującej oraz do pogłębienia zrozumienia tego, jak nasza tożsamość jest nieodłącznie związana z naszym środowiskiem – hybrydami wody i lądu (terenami podmokłymi), na których żyjemy. Chociaż płyniemy z prądem mokradła, boimy się „zatopienia”, boimy się naszej płynnej tożsamości. Dlatego nasze artystki z czułością pracują z ideą „kobiecego bagna” – delikatnym, kreatywnym, porowatym ekosystemem.
– Swamp-scapes of Care jest eksploracją bycia w krajobrazie i odczuwania go poprzez porowatą obecność czującego i myślącego ciała, z czułością i wsłuchaniem poddającego się ruchom wodnego krajobrazu, i współtworzeniem poruszających relacjo-krajobrazów, nakładających się na siebie czasowości i materialności – mówi Katarzyna Pastuszak. – Ta instalacja wideo jest pierwszą odsłoną trwającego projektu, który wraz z Ireną Chawrilską oraz artystami muzycznymi i wideo Nat Chylińską i Mariuszem Krawczykiem zamierzamy rozwijać w najbliższych miesiącach, badając różne sposoby odnoszenia się do bagien, poruszania się po nich i myślenia o nich, aby aktywować polifonię historii, które możemy ze sobą połączyć.
Już niebawem ukaże się specjalny numer czasopisma „Large Glass. Journal of Contemporary Art, Culture and Theory”, w którym pogłębione zostaną zagadnienia podejmowane podczas współpracy artystów i filozofów.
Artyści i myśliciele biorący udział w wystawie: Ferran Lega – Christian Alonso, Katarzyna Pastuszak – Irena Chawrilska, Signe Liden – Rick Dolphijn, Han Xiaohan – Kristiina Koskentola, Sunah Choi – Alex Taek-Gwang Lee, Tihomir Topuzovski, Shintaro Miyawaki – Toshiya Ueno.
Więcej informacji: Museum of Contemporary Art » The Earth is Thinking All Along: A creative geophilosophical travelogue
Następna odsłona projektu „The Earth is Thinking All Along…” już w czerwcu w Radius Centre for Contemporary Art and Ecology w Delft.
Fot. Museum of Contemporary Art Skopje