W kolejnej odsłonie Rozmów o zrównoważonym rozwoju dr Hanna Wolska odpowiada na pytania dr Elżbiety Czapki o cele Agendy 2030 z perspektywy prawnej i edukacyjnej. Dr Hanna Wolska pracuje w Katedrze Prawa Gospodarczego Publicznego i Ochrony Środowiska Wydziału Prawa i Administracji UG.
Dr Elżbieta Czapka: Jak Pani rozumie ideę zrównoważonego rozwoju?
Dr Hanna Wolska: Ideę zrównoważonego rozwoju należy uznać za zbiór fundamentalnych postulatów o globalnym charakterze, których realizacja stanowić będzie w najbliższych latach najważniejsze wyzwanie dla współczesnego społeczeństwa.
W jaki sposób według Pani cele Agendy 2030 mogą być realizowane na poziomie lokalnym i w mikroskali?
Cele określone w Agendzie 2030 na rzecz zrównoważonego rozwoju są odpowiedzią na diagnozę najważniejszych zagrożeń cywilizacyjnych dla świata. Tym samym jedynym sposobem na osiągnięcie tych celów na poziomie lokalnym i w mikroskali jest uświadamianie oraz edukowanie jednostek, że ich indywidualna postawa i zachowanie ma wpływ na realizację celów SDG. Każdemu zaś celowi powinno być nadane wąskie znaczenie, aby w świadomości jednostki realizacja celu nie przerastała jej sił.
Czy prowadzi Pani badania powiązane z obszarami zrównoważonego rozwoju?
Jestem kierownikiem międzynarodowego projektu naukowego pt. Gospodarka, finanse a zrównoważony rozwój (Wirtschaft, Finanzen und nachhaltige Entwicklung), finansowanego przez Polsko-Niemiecką Fundację na rzecz Nauki (PNFN). Liderem projektu jest Uniwersytet Gdański, natomiast partnerami projektu są: Uniwersytet Justus-Liebig w Giessen, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Uniwersytet Śląski w Katowicach oraz Wydawnictwo C.H. Beck. Głównym celem projektu jest przeprowadzenie badań naukowych na temat wpływu i realizacji wartości jaką jest zrównoważony rozwój na gospodarkę i finanse w Polsce oraz w Niemczech. Projekt obejmuje analizę w perspektywie komparatystycznej – zarówno w ujęciu horyzontalnym (tj. na poziomie krajowym), jak również i ujęciu wertykalnym (z punktu widzenia relacji państwo – Unia Europejska), przy jednoczesnym uwzględnieniu podobieństw i różnic pomiędzy Polską a Niemcami w tym zakresie. Badania są prowadzone równolegle na kilku płaszczyznach dogmatycznych, z perspektywy prawa gospodarczego publicznego, prawa finansowego, prawa konstytucyjnego i prawa ochrony środowiska. Realizacja wartości jaką jest zrównoważony rozwój obejmuje wiele działań społeczno-gospodarczych, w których następują procesy integrowania aktywności politycznej, gospodarczej i społecznej, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń. Wartość, jaką jest zrównoważony rozwój, wykracza zatem poza kwestie ściśle związane z ochroną środowiska. Stanowi ona również punkt odniesienia dla problematyki działalności gospodarczej, rozwoju infrastruktury, budowy więzi społecznych czy kształtowania ładu przestrzennego, zyskując tym samym uniwersalny charakter.
Jakie rozwiązania przyczyniające się do realizacji celów zrównoważonego rozwoju mogłyby zostać wprowadzone w Uniwersytecie Gdańskim?
Uniwersytet Gdański postrzegam jako jednego z liderów w zakresie edukacji ekologicznej oraz propagowania 17 celów zrównoważonego rozwoju Agendy 2030 wśród studentów i mieszkańców regionu pomorskiego. Pracownicy oraz władze uczelni od wielu lat angażują się różne działania w obszarze ochrony środowiska. Jeśli zainicjowane byłoby nasadzenie drzew i sprzątanie trójmiejskich lasów przez studentów i pracowników Uniwersytetu Gdańskiego, z przyjemnością wzięłabym udział w takiej inicjatywie.
Jaką rolę wg Pani może odgrywać edukacja i podnoszenie świadomości studentów we wdrażaniu celów Agendy? Czy podejmuje Pani tę tematykę w działalności dydaktycznej?
Z pewnością jest to ważny element sytemu i uświadamianie młodym ludziom celów Agendy 2030 na każdym z etapów edukacji jest bardzo ważne. W swojej pracy dydaktycznej wskazuję studentom różne rozwiązania prawne dotyczące zrównoważonego rozwoju, które w swojej przyszłej pracy zawodowej mogą wykorzystywać. Z roku na rok zauważam również coraz większe zainteresowanie studentów tym zagadnieniem.
Jakie główne bariery i wyzwania zauważa Pani w związku z celami Agendy 2030?
HW: Zauważam przede wszystkim bariery mentalne i świadomościowe jednostek, które nie są przekonane, że ich działania mogą wywierać wpływ na poprawę globalnej kondycji współczesnego świata. Dlatego tak istotna jest edukacja i podnoszenie świadomości społeczeństwa we wdrażaniu celów Agendy 2030 na rzecz zrównoważonego rozwoju.
Uświadamianie młodym ludziom celów Agendy 2030 na każdym z etapów edukacji jest bardzo ważne. W swojej pracy dydaktycznej wskazuję studentom różne rozwiązania prawne dotyczące zrównoważonego rozwoju, które w swojej przyszłej pracy zawodowej mogą wykorzystywać. Z roku na rok zauważam również coraz większe zainteresowanie studentów tym zagadnieniem
Jaka jest rola UE w zakresie wspierania Celów Zrównoważonego Rozwoju?
Z pewnością jest to rola istotna i wielopłaszczyznowa. Unia Europejska pełni rolę inicjatora we wdrażaniu Agendy 2030 na rzecz zrównoważonego rozwoju wraz z państwami członkowskimi. Cele zrównoważonego rozwoju znajdują również odzwierciedlenie we wszystkich 10 priorytetach Komisji Europejskiej. Ponadto jako prawnik dostrzegam szczególne znaczenie Unii Europejskiej w zakresie harmonizacji przepisów prawnych, które łączą kwestie gospodarcze, społeczne i środowiskowe.
Który z Celów Zrównoważonego Rozwoju jest Pani najbliższy i dlaczego?
Najbliższe są mi cele 5 i 15, tj. cele związane z ekologią oraz osiągnięciem równości płci i wzmocnienia pozycji kobiet i dziewcząt. Wiąże się to z tym, że jestem matką 16-mięsięcznej córeczki i chciałabym, żeby żyła ona w naturalnym i zdrowym środowisku, a w przyszłości miała szanse zrealizować każdy cel, jaki sobie postawi.
Rozmawiała dr Elżbieta Czapka